Τρίτη 13 Φεβρουαρίου 2007

Οι Έλληνες και η Αμερική

Με αφορμή την ντροπιαστική για την εικόνα της χώρας πράξη ορισμένων διαδηλωτών πριν απο μια εβδομάδα να κάψουν μια αμερικάνικη σημαία έξω απο την πρεσβεία, θα ήθελα να ασχοληθώ με τον αντιαμερικανισμό που διαπνέει την ελληνική κοιμωνία. Ένα ερώτημα που δεν μπορεί εύκολα να απαντηθεί είναι για ποιο λόγο οι Έλληνες εμφανίζονται σε όλες τις ευρωπαϊκές μετρήσεις ως οι πιο "αντιαμερικάνοι" απο όλους τους υπόλοιπους. Μια εύκολη απάντηση είναι πως ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα παραμένει στενά συνδεδεμένος με τα αριστερά σύνδρομα. Για τους οπαδούς της αγιάτρευτης πρόσδεσης με το παρελθόν και τους ξεχασμένους παράδεισους που υποσχόταν ο Μαρξ και η δυσφημισμένη πιά Σοβιετική Ένωση, οι Αμερικανοί εκπροσωπούν την αιτία της κακοδαιμονίας τους. Στην ρωμαλέα τους οικονομία οφείλεται η κατάρρευση όχι μόνο του σοβιετικού προτύπου αλλά και η συντριβή των ονείρων και των προσδοκιών για την δικαίωση των αγώνων και των ταλαιπωριών μιάς ολόκληρης ζωής.Δεν είναι όμως τόσο απλά τα πράγματα.
Ο συμβιβασμός με την ήτα δεν χωνεύεται εύκολα από τους χαμένους. Η πιο εύκολη καταφυγή βρίσκεται στο να αντιδράς απέναντι σε οτιδήποτε αμερικάνικο. Διαχωρίζοντας κατά περίπου σχιζοφρενικό τρόπο την πραγματικότητα από τις επιθυμίες οι ιδεολόγοι του αντιδυτικισμού καταναλώνουν με πάθος τα προϊόντα της αμερικανικής ηγεμονίας ενώ διαβλέπουν κρίσεις, διαφθορά, υποκρισία και σε τελευταία ανάλυση πλύση εγκεφάλου των λαών και απειλές κατά της εθνικής κυριαρχίας από τις νέες παγκόσμια πανίσχυρες οικονομικές δυνάμεις. Πίσω από το καθετί λοιπόν πρέπει να βρίσκονται «σκοτεινές» αμερικανικές υπηρεσίες.
Τα επιχειρήματα που κατά καιρούς προβάλλονται και που πασχίζουν να δικαιολογήσουν με καθαρά πολιτικούς όρους τον ισχυρό ελληνικό αντιαμερικανισμό είναι τουλάχιστον παιδαριώδη. Ούτε το Κυπριακό ούτε και η επτάχρονη δικτατορία – ανεξάρτητα από τις υπαρκτές η ανύπαρκτες ευθύνες των αμερικανών – είναι δυνατόν να δικαιολογήσουν αυτή την ασυνήθιστη στάση. Τέτοια αισθήματα δεν προβάλλουν οι λαοί π.χ. του Βιετνάμ η της Ρωσίας και της Κίνας, που για δεκαετίες ολάκερες βρέθηκαν στρατιωτικά και πολιτικά αντιμέτωποι με τις ΗΠΑ. Τέτοια συναισθήματα δεν έχουν οι Ιάπωνες που έχουν θρηνήσει εκατοντάδες χιλιάδες θύματα απο την ατομική βόμβα . Ούτε βέβαια και οι λαοί της Λατινικής Αμερικής που υπέφεραν χρόνια δικτατορικής καταπίεσης δεν εκφράζουν τέτοιες αντι-αμερικανικές θέσεις. Γιατί λοιπόν οι Έλληνες εμφανίζουν τα πρωτεία στο συγκεκριμένο θέμα? Μήπως είναι περισσότερο ευαίσθητοι απο τους υπόλοιπους λαούς όσον αφορά τις ελευθερίες και τις πολεμικές συγκρούσεις? Μα αν συνέβαινε κάτι τέτοιο οι Έλληνες θα έπρεπε παράλληλα να είναι και αντιΓιουγκοσλάβοι εξαιτίας των αποτρόπαιων εγκλημάτων που διέπραξε ο Μιλόσεβιτς εναντίον των Μουσουλμάνων. Ή θα έπρεπε να είναι φανατικά αντιΡώσοι λόγο της εδώ και δεκαετιών καταπίεσης που ασκούν στη Τσετσενία. Κάτι τέτοιο όμως όπως ξέρουμε δεν συμβαίνει. Το αντίθετο μάλιστα, μέχρι πριν μερικά χρόνια εαν έλεγες κακό λόγο για τον Μιλόσεβιτς ήσουν τουλάχιστον ύποπτος ως "πράκτορας" των Αμερικανών.
Γιατί λοιπόν εμείς, που εξάλλου ουδέποτε έχουμε εμπλακεί σε πολεμική σύγκρουση με τη χώρα αυτή τη μισούμε τόσο πολύ?
Για έναν συνδυασμό πραγμάτων. Για τους Έλληνες η Αμερική έχει "θεοποιηθεί" σε απίστευτα μεγάλο βαθμό, και σήμερα "ελέγχει" τα πάντα. Και επειδή φυσικά ο Έλληνας δεν ανέχεται, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους "κουτόφραγκους" ευρωπαίους, να του λένε τι να κάνει(πως ακριβως αλήθεια το πετυχάινει αυτό η Αμερική?), και να περιορίζουν τις ελευθερίες του, είναι λογικό να ξεσπαθώνει απέναντι στην μόνη υπερδύναμη που έχει μείνει σήμερα.
Το κακό γίνεται χειρότερο από την στάση των ΜΜΕ. Με ελάχιστες φωτισμένες εξαιρέσεις – που όμως επιβεβαιώνουν τον κανόνα – τα ελληνικά μέσα δεν ενημερώνουν. Αλλά προπαγανδίζουν με πάθος και επιμονή. Κάνουν κήρυγμα κι όχι ρεπορτάζ. Στον πόλεμο στο Ιράκ π.χ. οι αμερικανοί στρατιώτες – και ιδιαίτερα οι συλληφθέντες – βαφτίζονται «μισθοφόροι» . Η αγωνία τους λοιδορείται ενώ αντίστοιχα οι γελοιότητες της Ιρακινής προπαγάνδας, για δήθεν κατάρριψη ελικοπτέρου από Ιρακινό αγρότη με απηρχαιωμένο κυνηγετικό όπλο, αναπαράγεται αδίστακτα.
Μια άλλη διατύπωση είναι πως οι Έλληνες απλά είναι εναντίον του πολέμου, και γι' αυτό στοχεύουν σήμερα τις Η.Π.Α. που είναι περισσότερο πρόθυμες απο οποιαδήποτε άλλη χώρα να διεξάγουν πολεμικές επιχειρήσεις. Μισό λεπτό όμως. Ο πόλεμος είναι πάντοτε μια αρνητική εξέλιξη. Και είναι υγιές πως οι Έλληνες στρέφονται τόσο μαζικά εναντίον του. Από εκεί όμως μέχρι την διπρόσωπη εκμετάλλευση του πολέμου για την διαφήμιση μιάς ξεπερασμένης αριστερής προπαγάνδας η απόσταση είναι σχεδόν αγεφύρωτη. Άνθρωποι που σιωπούσαν απόλυτα σε περιπτώσεις που εγκλήματα φρικτά γινόντουσαν ενάντια σε λαούς που είχαν τολμήσει να αντισταθούν σε κομμουνιστικά η γενικά αυταρχικά καθεστώτα (Βοσνία, Κόσοβο, Τσετσενία, Κασμίρ, Συρία, Νότιο και Βόρειο Ιράκ) ξεσπαθώνουν τώρα επειδή ο «κακός» είναι απλά και μόνο οι αμερικανοί.
Συγχρονισμένα τα ιδεολογικά ρεύματα των άκρων που διαπλέουν την σημερινή ελληνική κοινωνία συναντούνται στο κοινό τους πλέον μίσος εναντίον της Δύσης – και ιδιαίτερα των ΗΠΑ. Δεν αντιτίθενται πλέον σε συγκεκριμένες πολιτικές των εκάστοτε αμερικανικών κυβερνήσεων. Τις απορρίπτουν όλες. Διότι τώρα αντιστρατεύονται πλέον τις αξίες που εκφράζει η Δύση. Σιχαίνονται την Αμερική γι’ αυτό που είναι, κι όχι γι’ αυτό που ενδεχομένως πράττει. Εκφράζουν την ζηλοφθονία του αδύνατου απέναντι στις δυνατότητες του ισχυρού. Είναι η αντίθεση των νοσταλγών του παρελθόντος με τους πρωτοπόρους των εξελίξεων του μέλλοντος.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο η ζημιά που γίνεται στις μελλοντικές προοπτικές της χώρας. Είναι και το δηλητήριο που συνεχίζει να ρέει στις ψυχές των Ελλήνων οδηγώντας την χώρα στην περιθωριοποίηση για τα χρόνια που έρχονται.

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

"Με αφορμή την ντροπιαστική για την εικόνα της χώρας πράξη ορισμένων διαδηλωτών πριν από μια εβδομάδα να κάψουν μια αμερικάνικη σημαία έξω από την πρεσβεία,…" Με αυτή τη φράση επέλεξε ο οικοδεσπότης του blog να ξεκινήσει το κείμενό του και είτε το αντιλαμβάνεται είτε όχι, η πρόταση αυτή συνιστά ταυτόχρονα και μία θέση. Ποια είναι η θέση αυτή; Ότι η πράξη ορισμένων διαδηλωτών να κάψουν μια αμερικάνικη σημαία έξω από την πρεσβεία, είναι ντροπιαστική για την εικόνα της χώρας. Όμως, οι διαδηλωτές δεν βρέθηκαν έξω από την αμερικάνικη πρεσβεία ως αντιπρόσωποι της χώρας αλλά, φέροντας τα διακριτικά μιας συγκεκριμένης πολιτικής παράταξης. Τα πανό, οι σημαίες και οι κονκάρδες που είχαν καρφιτσωμένες στο πέτο ορισμένοι από τους διαδηλωτές, δεν αφήνουν περιθώρια παρανόησης επ' αυτού. Οι οπαδοί της συγκεκριμένης πολιτικής παράταξης προχώρησαν σε μια συμβολική, όπως την αντιλαμβάνονται οι ίδιοι, πράξη, δηλαδή την καύση της σημαίας. Προσωπικά, δεν μπορώ να απαγορεύσω σε κάποιον ή κάποιους να προχωρήσουν σε μια τέτοια πράξη ένα το επιθυμούν, αυτή είναι άλλωστε η στάση της ανοχής και της ελευθερίας της έκφρασης που πηγάζει από βασικές δημοκρατικές αρχές του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Βέβαια, δεν αντιλαμβάνομαι γιατί θα πρέπει να εκφράσει κανείς την δυσαρέσκεια ή το παράπονό του καίγοντας ένα εθνικό ή θρησκευτικό σύμβολο. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι, το Ελληνικό σύνταγμα, όπως και το ευρύτερο Ευρωπαϊκό, προστατεύει αφενός την ελευθερία της έκφρασης που μπορεί να έχει ως στόχο την σάτιρα, ακόμα και την γελοιοποίηση, αφετέρου όμως δίνει το δικαίωμα στον 'προσβαλλόμενο', το θύμα ή έστω τον στόχο της σάτιρας και της πιθανής γελοιοποίησης να κινηθεί δικαστικά και να διαμαρτυρηθεί, εάν θεωρήσει ότι θίγεται η προσωπικότητα και οι αξίες του.
Συμπερασματικά, η καύση της αμερικάνικης σημαίας, δεν νομίζω ότι ντροπιάζει την εικόνα της χώρας. Εάν πάντως κάποιοι άνθρωποι αποφασίζουν να εκφράζουν τις όποιες αντιλήψεις και αντιρρήσεις τους με μια τέτοια πράξη, ας γνωρίζουν τουλάχιστον, ότι δίνουν το δικαίωμα στους Αμερικανούς πολίτες και την κυβέρνησή τους, να ζητήσουν το λόγο και να διαμαρτυρηθούν, εάν νιώσουν προσβεβλημένοι.

Tasos είπε...

Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω πως θα πρέπει να απαγορευτεί σε κάποιον δια νόμου να καίει τη σημαία οποιασδήποτε χώρας.Άλλωστε όπως ξέρεις θεωρώ πως το κάψιμο της σημαίας είναι μέσα στα όρια της ελευθερίας της έκφρασης. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως το επικροτώ κιόλας. Ότι και να λέμε, περιπτώσεις όπου άνθρωποι καίνει αμερκανικές σημαίες εμφανίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε χώρες του Ισλάμ, ή στην Ινδονησία και στις Φιλιπίννες. Σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Τι άποψη διαμορφώνει ένας Ευρωπαίος ή ένας Αμερικάνος όταν βλέπει ότι σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαδραματόζονται τέτοια περιστατικά? Απλά και μόνο δεν είναι καλή εικόνα για τη χώρα, είτε κάποιος καίει την σημαία της Αμερικής είτε της Νικαράγουα.

Tasos είπε...

Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω πως θα πρέπει να απαγορευτεί σε κάποιον δια νόμου να καίει τη σημαία οποιασδήποτε χώρας.Άλλωστε όπως ξέρεις θεωρώ πως το κάψιμο της σημαίας είναι μέσα στα όρια της ελευθερίας της έκφρασης. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως το επικροτώ κιόλας. Ότι και να λέμε, περιπτώσεις όπου άνθρωποι καίνει αμερκανικές σημαίες εμφανίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε χώρες του Ισλάμ, ή στην Ινδονησία και στις Φιλιπίννες. Σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Τι άποψη διαμορφώνει ένας Ευρωπαίος ή ένας Αμερικάνος όταν βλέπει ότι σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαδραματόζονται τέτοια περιστατικά? Απλά και μόνο δεν είναι καλή εικόνα για τη χώρα, είτε κάποιος καίει την σημαία της Αμερικής είτε της Νικαράγουα.

Ανώνυμος είπε...

Πολύ φοβάμαι πως, το τι κάνει κακό στην εικόνα της χώρας καθορίζεται από την λεγόμενη "πολιτική ορθότητα". Εάν κάποιος πιστεύει πως 1) η Αμερικάνικη κυβέρνηση αποφασίζει και σκέπτεται με τρόπο που έυκολα θα χαρακτήριζε κανείς αλλαζονικό και κρυπτοφασιστικό, 2) πολλές Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων και η δική μας, προχωρούν σταδιακά σε μέτρα αστυνόμευσης που συμβάλλουν στην καλλιέργεια μιας κλειστοφοβικής και τρομολαγνικής ατμόσφαιρας, 3) η ανταγωνιστική οικονομία οδηγεί σταδιακά σε περιορισμό των εργατικών δικαιωμάτων καθώς και στην γενική ιδιωτικοποίηση, που περιορίζει αναπόφευκτα τις αρμοδιότητες και τις υπηρεσίες του κοινωνικού κράτους. Ό, τι και αν πιστεύει κανείς για τέτοια θέματα, πρέπει σε κάθε περίπτωση να εκφράσει την δυσαρέσκεια ή την διαφωνία του με πολιτικά ορθό τρόπο. Δεν μπορεί να χαρακτηρίσει επίσημα την κυβέρνηση ή την πολιτική κάποιας χώρας αλλαζονική, κρυπτοφασιστική, τρομολαγνική κτλ. Δεν μπορεί να κάψει σημαίες ή ίσως το ομοίωμα ενός υπουργού συμβολικά, δεν μπορεί να διαδηλώσει έξω από τη βουλή συμβολικά. Δυστυχώς, η "εικόνα" και το επικοινωνιακό προφίλ έχουν αντικαταστήσει την ουσία. Προσωπικά δεν θεωρώ πως η εικόνα της χώρα πληγώνεται ανεπανόρθωτα από τετοιου είδους αντιδράσεις. Ας μην δαιμονοποιούμε τα πάντα.

Tasos είπε...

Δεν νομίζω ότι ζούμε σε μια κοινωνία που απαγορεύει το δικαίωμα να κριτικάρεις με οξύ και ακραίο τρόπο μέχρι και την Αμερική. Μέχρι και ο προεδρος της Δημοκρατίας προχώρησε πριν απο μερικούς μήνες σε δηλώσεις κατά του Μπους. Απο τα μέσα ενημέρωσης μέχρι τους πολιτικούς, τουλάχιστον δεν έχω την αίσθηση πως ζω σε μια χώρα που δεν μπορείς να λες τη γνώμη σου όσον αφορά την Αμερική. Καλά λες, να μην δαιμονοποιούμε τα πάντα. Δεν ζούμε στην δικτατορία του Παπαδόπουλου, για να μην μπορούμε, όπως λες, να μην κάνουμε πορείες. Και κάτι άλλο. Η σημαία της Αμερικής δεν αντιπροσωπεύει μόνο τον Μπους. Αντιπροσωπεύει και τον αμερικάνικο λαό.