Όταν τα άκρα ενώνονται

Η τελευταία δημοσκόπηση που βγήκε στη δημοσιότητα επιβεβαιώνει ένα σταθερό εύρημα όλων των τελευταίων δημοσκοπήσεων. Οτι αργά αλλά σταθερά ενισχύονται τα ακραία ρεύματα στην ελληνική πολιτική. Το KKE, ο ΛΑΟΣ και ο Συνασπισμός υπερβαίνουν αθροιστικά το 13%, ενώ άλλες δημοσκοπήσεις τα έχουν καταγράψει να πλησιάζουν ακόμη και το 15%. Τα ακραία ρεύματα διευρύνουν αριθμητικά την επιρροή τους, τη στιγμή που υιοθετούν μια όλο και πιο ακραία ρητορική. Με άλλα λόγια, είναι η πρώτη φορά από το 1974 που η άκρα Δεξιά και η άκρα Αριστερά είναι ταυτοχρόνως και τόσο ακραίες και τόσο υπαρκτές.
Οσο και αν φαίνεται περίεργο, η ρητορική που ανέπτυξε το KKE στην Ελλάδα δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καταγράφεται ένα αντιευρωπαϊκό ρεύμα με μεγαλύτερη ή μικρότερη απήχηση. Ο «ευρωσκεπτικισμός» έχει εξελιχθεί σε «ευρωαρνητισμό». Ακόμη και αν η ρητορική είναι κοινή, αυτό το ρεύμα αρνητισμού δεν έχει κοινή προέλευση. Εθνικιστές παλαιάς κοπής συγχρωνίζονται με κομμουνιστές πεισματικής ακινησίας, ακροδεξιοί με ακροαριστερούς, υπολείμματα του ναζισμού με κατάλοιπα του μπολσεβικισμού, νοσταλγοί της Γιάλτας με νοσταλγούς της «μητέρας πατρίδας», συμπλεγματικοί ξενόφοβοι με χυδαίους λαϊκιστές.Νομίζω ότι τα δύο άκρα στην Ελλάδα, η Άκρα Αριστερά και η Άκρα Δεξιά έχουν τρία κοινά σημεία αναφοράς.
Πρώτον, στην καλλιέργεια μιας ψευδοεθνικής περηφάνιας. Αντιαμερικανισμός, αντιδυτικισμός, καλυμμένος (ακόμη...) αντιευρωπαϊσμός καταλήγουν στο σταθερό συμπέρασμα ότι εμείς οι Ελληνες δεν είμαστε απλώς μοναδικοί αλλά και λεβέντες και καραμπουζουκλήδες. Ακόμη προσάπτουν στον Σημίτη ότι ευχαρίστησε τους Αμερικανούς επειδή εμπόδισαν μια σύγκρουση με την Τουρκία. Ενώ κανονικά θα έπρεπε να τους βρίσει τη μάνα και τον πατέρα
Δεύτερον, στην ανάπτυξη ενός κοινωνικού σκοταδισμού. Θρησκοληψία, παραδοσιοκρατία, μαγκιά, άρνηση της νεωτερικότητας, ενοχοποίηση της διαφοράς, συνωμοσιολογία. H ομοφυλοφιλία έγινε «κουσούρι». Ακόμη και τα ανθρώπινα δικαιώματα δέχθηκαν την άγρια επίθεση του Αρχιεπισκόπου υπό τα χειροκροτήματα (υποθέτω) του KKE.
Τρίτον, στην ενοχοποίηση της ευημερίας και της επιχειρηματικότητας. H «αντιπλουτοκρατική» ρητορική στη σημερινή Ελλάδα θυμίζει Σοβιετική Ενωση. H κοινωνική ανέλιξη θεωρείται εξ ορισμού αμφιλεγόμενη διαδικασία, η εργασιακή ηθική αποτελεί έγκλημα δωσιλογισμού, η ανταγωνιστικότητα είναι παράπτωμα, ο επιχειρηματίας καθίσταται συνώνυμο του λαμόγιου και ο πλούτος, της κομπίνας. Ούτε μία ξένη επένδυση δεν γίνεται, για τον απλούστατο λόγο ότι ο κόσμος δεν γουστάρει τις επενδύσεις, πόσο μάλλον όταν είναι ξένες. Οποιες ήλθαν, τις έδιωξαν.
Εδώ εντοπίζεται η μεγάλη επιτυχία των ακραίων ρευμάτων: σε πολλά σημεία, η ρητορική τους όχι μόνο δεν φαντάζει ακραία αλλά εκφράζει την κυρίαρχη αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας. Τη χειρότερη κριτική του εκσυγχρονισμού δεν την έχουν κάνει το KKE ή τίποτε παραεκκλησιαστικές οργανώσεις αλλά διάφοροι ανεγκέφαλοι τραμπάκουλες του ίδιου του ΠαΣοΚ και της ΝΔ, όπως ο Σπυριούνης, ο Τσοχατζόπουλος και ο Καμένος.
Κάπως έτσι, η άκρα Δεξιά και η άκρα Αριστερά κολυμπούν στην ελληνική κοινωνία σαν τα ψάρια στο νερό. H πραγματική επιρροή τους ήταν απλώς υποτιμημένη επειδή ως τώρα οι μεγάλες πολιτικές παρατάξεις υιοθετούσαν ένα μέρος της ρητορικής τους. Οσο περισσότερο όμως διαφοροποιούνται από τις βασικές συντεταγμένες του ευρωπαϊκού συστήματος τόσο πιο αποτελεσματικά διεκδικούν μια μερίδα των οπαδών τους. Και αυτό γίνεται ιδιαίτερα εμφανές με τη στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ούτε καν η συνεργασία μεταξύ ακραίων ρευμάτων δεν είναι κάτι καινούριο. Στη σημερινή Γαλλία, ακροδεξιοί του Λεπέν, συντηρητικοί εθνικιστές, νεοναζιστές και νεοφασίστες, καθολικοί φονταμενταλιστές και συντηρητικοί εθνικιστές καταψήφισαν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα χέρι χέρι με τους κομμουνιστές, τους τροτσκιστές, τους «αντι-γκλόμπαλ» και κάτι στόκους σοσιαλιστές σαν αυτούς που έχει και το ΠαΣοΚ.
Ο καθένας από αυτούς διεκδικεί ασφαλώς μια νομιμοποίηση των απόψεών του αλλά ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει πως όλοι μαζί λένε περίπου τα ίδια πράγματα, έχουν τους ίδιους στόχους και προτείνουν το ίδιο εφιαλτικό σχέδιο. Το σχέδιο μιας κοινωνίας κλειστής, οχυρωμένης, και αναλλοίωτης. Μια κοινωνία που ούτε θα αλλάζει ούτε θα κινείται. Μια κοινωνία αγκιστρωμένη στο παρελθόν - ένδοξο για τους μεν, ασφαλές για τους άλλους. Μια κοινωνία που οι απόψεις θα είναι "ελεγχόμενες" και η αλήθεια θα είναι μόνο αυτό που λέμε "εμείς".Το όνειρο της Αλέκας, του Αλέκου και του Καρατζαφέρη.
Προφανώς, η σημερινή Ευρώπη δεν είναι επίγειος παράδεισος. Είναι όμως μια ήπειρος που έχει διασφαλίσει τα στοιχειώδη: τη δημοκρατία, την ευημερία, τον πλουραλισμό, το κράτος δικαίου, την κοινωνική αλληλεγγύη. Ευτυχώς, δεν έχει καμία σχέση με το Τρίτο Ράιχ, τη Νέα Ρώμη ή τη Σοβιετική Ενωση. Ευτυχώς, άφησε πίσω της τον αιματοβαμμένο 20ό αιώνα κλείνοντας τον τελευταίο ανοιχτό λογαριασμό με τον ολοκληρωτισμό όταν κατέρρευσε το Τείχος του Βερολίνου και τα καθεστώτα που προστάτευε. Ευτυχώς, είναι μια ήπειρος χτισμένη στη νεωτερικότητα και ανοιχτή στον σύγχρονο κόσμο. Ευτυχώς, δηλαδή, η Ευρώπη δεν έχει καμία σχέση με αυτό που περιγράφει η Αλέκα Παπαρήγα και οι φίλοι της - και οι οποίοι, παρεμπιπτόντως, έκαναν την πάπια όταν ευημερούσε το Γκουλάγκ και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Για να μη χάσουμε το μέτρο των πραγμάτων. Και για να μη φανταστούμε ούτε στιγμή ότι ξαφνικά η Ευρώπη γέμισε από νεοναζιστές, φασίστες, ρατσιστές, ξενόφοβους και παλαιοκομμουνιστές.