Εγκληματική υποχωρητικότητα απέναντι στους μουσουλμάνους
Μου προκάλεσε αισθήματα οργής κι αηδίας η ανταπόκριση ενός δημοσιογράφου μεγάλης αθηναϊκής πολιτικής εφημερίδας από τις Βρυξέλλες. Ο έγκυρος κατά τα άλλα ανταποκριτής άσκησε κριτική στην κυβέρνηση της Δανίας και στις ευρωπαϊκές πολιτικές αρχές γενικά διότι απέφυγαν να ζητήσουν συγγνώμη από τους μουσουλμάνους για τα σκίτσα του Μωάμεθ. Επειδή δηλαδή η κουλτούρα των λαών της Μέσης Ανατολής και περιοχών της Νότιας Ασίας προϋποθέτει ορισμένες συμπεριφορές αρκετοί ταγοί (πολιτικοί και δημοσιογραφικοί) της Δύσης εκτιμούν πως οι ευρωπαίοι οφείλουν να αλλάξουν την δική τους. Επειδή οι μουσουλμάνοι αρνούνται να δεχθούν την απεικόνιση ιερών συμβόλων και προσώπων θα πρέπει να υποχρεωθούν και οι Δυτικοί χριστιανοί να αποφεύγουν τις σχετικές απεικονίσεις. Με άλλα λόγια, κανένας δυστυχώς δεν υποστηρίζει πως οι κουλτούρες θα πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένες στις ιδιαίτερες δικές τους αξίες, μέσα όμως στον χώρο της επιμέρους γεωγραφικής τους εφαρμογής. Αλλά πως οι μουσουλμανικές αξίες οφείλουν να γίνονται σεβαστές και μέσα στις χριστιανικές κοινωνίες. Χωρίς όμως υποχρεωτικά να ισχύει και το αντίστροφο. Δηλ. μουσουλμάνοι στη Δύση μπορούν να εμφανίζονται με ενδυματολογικές επιλογές που ενοχλούν την δυτική κουλτούρα ενώ αντίστοιχα οι δυτικοί οφείλουν να ακολουθούν τον μουσουλμανικό κώδικα ενδυμασίας όταν βρίσκονται σε χώρες όπου κυριαρχεί το Ισλάμ. Η επιλογή της υποχωρητικότητας δηλαδή επιβάλλει την ανοχή κάθε είδους ισλαμικών προκλήσεων σε βάρος των κυρίαρχων αξιών που επικρατούν στις δυτικές κοινωνίες.Μου είναι δύσκολο να καταλάβω την λογική της αποδοχής των επιμέρους ευαισθησιών μιας άλλης κουλτούρας που όμως παρεμποδίζει την δική μου κουλτούρα, στον δικό της φυσικό χώρο – στα εδάφη της Ευρώπης δηλαδή, από το να εκδηλώνεται ανεμπόδιστα. Θα θυσιάσουμε δηλαδή αιώνες αγώνων για την επικράτηση των αρχών του ευρωπαϊκού διαφωτισμού λόγω ενόχλησης κάποιων μουλάδων της μουσουλμανικής ανατολής!! Αυτού του είδους η απαράδεκτη υποχωρητικότητα είναι σίγουρο πως δεν πρόκειται να οδηγήσει σε κάποια τελικά θετικά αποτελέσματα. Μου είναι αδύνατο να πιστέψω πως ευρωπαίοι πολίτες, διανοούμενοι και πολιτικοί ηγέτες θα σκύψουν το κεφάλι αποδεχόμενοι τις εξαλλοσύνες ενός οπισθοδρομικού πλήθους φανατικών. Οι Δανοί δημοσιογράφοι αποφάσισαν να προβάλουν κάποια σκίτσα που κατά τη γνώμη τους απεικονίζουν χιουμοριστικά την παραδοξότητα του θρησκευτικού φανατισμού και την αποβλάκωση στην οποία οδηγεί το εγκληματικό – φυλετικό εν πολλοίς – μίσος. Κι’ έδειξαν τον προφήτη σε στιγμές καθημερινότητας και σε κινήσεις πολιτικού συμβολισμού. Τα σκίτσα δεν είναι κακόγουστα όπως πολλοί απολογητές της υποχωρητικότητας φρόντισαν να μας πληροφορήσουν. Δεν είναι ούτε καλύτερα αλλά σίγουρα ούτε και χειρότερα από αυτά που συχνά βλέπουμε σε λογής έντυπα και ηλεκτρονικές σελίδες. Το ζήτημα δεν βρίσκεται όμως στην ποιότητά τους. Η ουσία έχει να κάνει με το δικαίωμα του οποιουδήποτε στη Δύση να μπορεί να σατιρίζει- έστω και να γελοιοποιεί – ακόμη και τον Μωάμεθ. Όποιος διαφωνεί δεν διαβάζει την σχετική εφημερίδα. Δεν καιει πρεσβείες, δεν απειλεί ζωές και δεν κηρύσσει φονικές εκστρατείες. Η υποχωρητικότητα έχει τα όριά της. Όπως και η πολιτική της ανοχής. Για να υπάρξει ειρήνη ανάμεσα στον Χριστιανισμό και το Ισλάμ πρέπει ο καθένας να καταλάβει πως οφείλει να σέβεται τις ευαισθησίες και τις επιλογές του άλλου. Κι ανάμεσα σ’ αυτές είναι και οι κυρίαρχες πολιτιστικές αξίες της κάθε κουλτούρας. Οι μουσουλμάνοι δεν ανέχονται τις ιερές απεικονίσεις. Κανένας δυτικός δεν πρόκειται να προσβάλει αυτές τις ευαισθησίες μέσα σε μια μουσουλμανική χώρα. Οι Δυτικοί όμως λατρεύουν την ελευθερία της έκφρασης. Κι αυτή κανένας δεν μπορεί να τους την περιορίσει μέσα στις δυτικές κοινωνίες. Αν αυτές οι αρχές δεν γίνουν αμοιβαία αποδεκτές τότε μπαίνουμε σε δρόμους αδιέξοδους κι επικίνδυνους. Ο πόλεμος των πολιτισμών που τότε θα ξεσπάσει δεν θα έχει προκληθεί με ευθύνη της Δύσης.
5 σχόλια:
Το Ελληνικό σύνταγμα, όπως και το ευρύτερο Ευρωπαϊκό, προστατεύει αφενός την ελευθερία της έκφρασης που μπορεί να έχει ως στόχο την σάτιρα, ακόμα και την γελοιοποίηση, αφετέρου όμως δίνει το δικαίωμα στον 'προσβαλλόμενο', το θύμα ή έστω τον στόχο της σάτιρας και της πιθανής γελοιοποίησης να κινηθεί δικαστικά και να διαμαρτυρηθεί, εάν θεωρήσει ότι θίγεται η προσωπικότητα και οι αξίες του.
Θα ήθελα να σταθώ σε δύο σημεία του κειμένου με τίτλο 'Εγκληματική υποχωρητικότητα απέναντι στους μουσουλμάνους'. Το πρώτο είναι το εάν και κατά πόσον έπρεπε να ζητήσει κάποιος συγνώμη για την δημοσιοποίηση των σκίτσων του Μωάμεθ. Ας θυμηθούμε πως, πριν από αρκετό καιρό, ένας Βέλγος συγγραφέας προχώρησε στην έκδοση και την κυκλοφορία (σε συνεργασία με ελληνικό εκδοτικό οίκο φυσικά) ενός παιδικού βιβλίου με θέμα τη ζωή του Χριστού. Η επίσημη Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία καθώς και αρκετοί Έλληνες πολίτες, Χριστιανοί στο θρήσκευμα, θεώρησαν ότι η εικονογράφηση του βιβλίου παρουσιάζει απλουστευμένη και παραμορφωμένη την εικόνα του Χριστού. Ζήτησαν την απόσυρση του βιβλίου και τα κατάφεραν, με τη σύμφωνη γνώμη της πολιτικής ηγεσίας. Τα συμπεράσματα είναι τα εξής δύο. Πρώτον, η πολιτική ηγεσία, πολύ περισσότερο στην Ελλάδα, δεν είναι σε θέση (τουλάχιστον όχι ακόμα) να υποστεί το πολιτικό κόστος μιας ανοικτής σύγκρουσης με την Εκκλησία. Δεύτερον, τέτοιες αντιδράσεις και συμπεριφορές (απαιτούμε την άμεση απόσυρση του βιβλίου και την δημόσια συγνώμη του συγγραφέα, είχε δηλώσει η Εκκλησία) δεν είναι ίδιον αποκλειστικά και μόνο των μουσουλμάνων.
Το αναφέρω επίσης και στο σχόλιο του κειμένου ' Οι Έλληνες και η Αμερική ' : δεν αντιλαμβάνομαι γιατί θα πρέπει να εκφράσει κανείς την δυσαρέσκεια ή το παράπονό του (στην περίπτωση αυτή εκφράζει την σατιρική του διάθεση) καίγοντας ή προσβάλλοντας ένα εθνικό ή θρησκευτικό σύμβολο. Εάν η διαμαρτυρία απέναντι στην δημοσίευση των σκίτσων αυτών προέρχονταν από Ευρωπαίους πολίτες, μουσουλμάνους στο θρήσκευμα, θα είχαν το δικαίωμα οι τελευταίοι να νιώθουν προσβεβλημένοι από τα σκίτσα αυτά; Και τι θα μπορούσαν να κάνουν; Να μην αγοράζουν την εφημερίδα; Φυσικά και θα μπορούσαν. Όμως το σύνταγμα, που στηρίζεται σε δημοκρατικές αρχές, τους αναγνωρίζει επιπλέον και το δικαίωμα να διαμαρτυρηθούν και να ζητήσουν αποζημίωση, οικονομική ή ηθική (η συγνώμη είναι ηθική αποζημίωση), για κάποιο δημοσίευμα ή κάποια δήλωση που θεωρούν πως τους προσβάλλει.
Το δεύτερο σημείο στο οποίο θα ήθελα να σταθώ είναι το εξής: Για να υπάρξει ειρήνη ανάμεσα στον Χριστιανισμό και το Ισλάμ πρέπει ο καθένας να καταλάβει πως οφείλει να σέβεται τις ευαισθησίες και τις επιλογές του άλλου.
Η δημοκρατία, η ανοχή και ο σεβασμός της διαφορετικότητας, είναι αξίες και αρχές που γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού πολιτισμού και έχουν βεβαίως τις ρίζες τους στον Διαφωτισμό. Εάν λέμε πως "… οι κουλτούρες θα πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένες στις ιδιαίτερες δικές τους αξίες, μέσα όμως στον χώρο της επιμέρους γεωγραφικής τους εφαρμογής.", τότε με ποιο δικαίωμα ζητούμε από τους μουσουλμάνους να αποδεχτούν τις αξίες της ανοχής και του σεβασμού απέναντι στις ευαισθησίες και τις επιλογές του άλλου, αξίες δηλαδή που προέρχονται από συγκεκριμένη κουλτούρα και ως εκ τούτου θα πρέπει να παραμείνουν στον χώρο της επιμέρους γεωγραφικής τους εφαρμογής;
Εάν εμείς οι Ευρωπαίοι, που κοπτόμαστε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που έχουμε αναπτύξει, μέσα από την πικρή εμπειρία τόσων και τόσων πολέμων και αιματοχυσιών, τις αξίες και την ευαισθησία της ανοχής και του σεβασμού, εάν εμείς που αυτοαποκαλούμαστε δημοκράτες και ενδιαφερόμαστε πρωτίστως για την κουλτούρα της κατανόησης του διαφορετικού, εάν εμείς αντιμετωπίζουμε κάποιες φορές τις αξίες των μουσουλμάνων ως εξαλλοσύνες ενός οπισθοδρομικού πλήθους φανατικών, τότε σε καμιά περίπτωση και με κανέναν τρόπο δεν συμβάλλουμε στην επικράτηση της ειρήνης, παρά μόνο βαυκαλιζόμαστε με την εικόνα του πιο προοδευτικού πολιτισμού επί γης, ενός πολιτισμού που χρησιμοποιεί, ίσως, ως άλλοθι την πεποίθηση πως: Ο πόλεμος των πολιτισμών που τότε θα ξεσπάσει δεν θα έχει προκληθεί με ευθύνη της Δύσης.
fidelio said... Ας θυμηθούμε πως, πριν από αρκετό καιρό, ένας Βέλγος συγγραφέας προχώρησε στην έκδοση και την κυκλοφορία (σε συνεργασία με ελληνικό εκδοτικό οίκο φυσικά) ενός παιδικού βιβλίου με θέμα τη ζωή του Χριστού. Η επίσημη Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία καθώς και αρκετοί Έλληνες πολίτες, Χριστιανοί στο θρήσκευμα, θεώρησαν ότι η εικονογράφηση του βιβλίου παρουσιάζει απλουστευμένη και παραμορφωμένη την εικόνα του Χριστού. Ζήτησαν την απόσυρση του βιβλίου και τα κατάφεραν, με τη σύμφωνη γνώμη της πολιτικής ηγεσίας.
Καταρχήν μην βάζεις σε παραδείγματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία της έκφρασης την Ελλάδα. Είναι γνωστό πως η χώρα μας, προσκολλημένη στην Εκκλησία, είναι πολύ πιο κοντά απο άποψη αξιών στο Ισλάμ, παρά στην Ευρώπη.
Δεύτερον τα σκίτσα του Μωάμεθ, εαν τα έχεις δει, δεν είναι καθόλου κοροϊδευτικά. Το μόνο πρόβλημα των Μουσουλμάνων είναι πως προβλήθηκε σε εφημερίδα ένα θρησκευτικό τους σύμβολο.
Τέλος όταν λες με ποιο δικαίωμα ζητούμε από τους μουσουλμάνους να αποδεχτούν τις αξίες της ανοχής και του σεβασμού απέναντι στις ευαισθησίες και τις επιλογές του άλλου, μα ακριβώς για το λόγο πως εμείς όταν ταξιδεύουμε σε χώρες της Μέσης Ανατολήε σεβόμαστε τα δικά τους. Εν κατακλείδι, οι Μουσουλμάνοι έχουν δικαίωμα να διαμαρτύρονται στη χώρα τους για οτιδήποτε τους προβληματίζει. Δεν έχουν δικαίωμα να υπαγορεύουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης που θα τραβήξουν τα όρια της ελευθερίας αυτοί που δεν γνωρίζουν αυτή την έννοια.
Τι να συζητήσουμε δηλαδή; Αν οι αρχές μας, οι οποίες ήταν προϊόν μιας επίπονης διαδικασίας (χύθηκε αίμα για την ελευθερολογία) και δικαιώθηκαν ιστορικά, θα μπουν στο ράφι, επειδή κάποιοι φανατικοί με τουρμπάνια απειλούν με περισσότερο αίμα; Τι να διαπραγματευθούμε; Αν θα αναβιώσουμε την Ιερά Εξέταση, αυτήν τη φορά με τουρμπάνι;
Το ζήτημα δεν είναι η προσβολή των θρησκευτικών συμβόλων, την οποία καθείς μπορεί να αποφύγει. Είναι πως κάποιοι θεωρούν το δικό τους τρόπο ζωής ανώτερο -λόγω Θεού- και θέλουν να την επιβάλλουν στον υπόλοιπο κόσμο. Το πρόβλημά τους δεν είναι τι σκιτσάρουν κάποιοι, αλλά τι διαβάζουμε οι υπόλοιποι. Δεν είναι τι κάνουν αυτοί, αλλά τι θα επιβάλουν σε μας. Και ας μη γελιόμαστε. Τα σκίτσα είναι ο απλώς πρόλογος
Λες ότι είναι καλό για έναν πολιτισμό να μένει πιστός στις αρχές και τις αξίες του, αρκεί να το κάνει μέσα στον γεωγραφικό του χώρο. Γράφεις: Εν κατακλείδι, οι Μουσουλμάνοι έχουν δικαίωμα να διαμαρτύρονται στη χώρα τους για οτιδήποτε τους προβληματίζει. Γράφεις: […]με ποιο δικαίωμα ζητούμε από τους μουσουλμάνους να αποδεχτούν τις αξίες της ανοχής και του σεβασμού απέναντι στις ευαισθησίες και τις επιλογές του άλλου, μα ακριβώς για το λόγο πως εμείς όταν ταξιδεύουμε σε χώρες της Μέσης Ανατολής σεβόμαστε τα δικά τους. Εδώ υπάρχει μια αντίφαση και ένα πρόβλημα.
Όταν εμείς ταξιδεύουμε στην μέση Ανατολή, δείχνουμε ανοχή και σεβασμό απέναντι στα δικά τους έθιμα και νοοτροπίες. Αυτό μας δίνει το δικαίωμα να ζητάμε από τους Μουσουλμάνους να έπιδεικνύουν τις ίδιες αξίες απέναντί μας, δηλαδή να τους ζητάμε να υιοθετήσουν τις δικές μας αξίες όταν βρίσκονται στον δικό μας γεωγραφικό χώρο;
Επίσης, ένα πρόβλημα που προκύπτει είναι, τι συμβαίνει με τους Μουσουλμάνους που κατοικούν στην Ευρώπη; (υπάρχουν τουλάχιστον 5 εκατομμύρια μόνο στην Γερμανία) Έχουν το δικαίωμα να διαμαρτύρονται; Κουβαλούν βαθεία ριζωμένες μέσα τους τις αρχές της θρησκείας τους, και την ίδια στιγμή εργάζονται, έχουν οικογένεια και παιδιά που μεγαλώνουν και ζουν στην Ευρώπη, σε έναν χώρο δηλαδή όπου ισχύουν διαφορετικές αξίες. Σαφώς και δεν μπορούν να επιβάλλουν τις θρησκευτικές αξίες του Μουσουλμανισμού στην Ευρώπη (ευτυχώς για μας), αλλά έχουν το δικαίωμα να διαμαρτύρονται εάν προσβάλλονται από κάτι. Και σε κάθε περίπτωση, η εφημερίδα θα έπρεπε να σκεφτεί ότι ορισμένοι κάτοικοι της Ευρώπης μπορεί και να προσβάλλονταν από αυτά τα σκίτσα. Αν θέλει να τα δημοσιεύσει καλώς, όμως ας είναι έτοιμη να δεχθεί και τις διαμαρτυρίες που πιθανόν να προκύψουν. Το γεγονός πως, ίσως, θα έπρεπε να ζητήσει συγγνώμη από τους ανθρώπου που θίχτηκαν, δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση πως οι Μουσουλμάνοι επιβάλλουν τις αξίες τους στη Δύση, ούτε βέβαια πως δεν ξέρουν τι θα πει ελευθερία και υπαγορεύουν αυτοί στις χώρες της Ευρώπης πού θα τραβήξουν τη γραμμή της ελευθερίας, Κατά τα άλλα συμφωνούμε.
Μα δεν λέω να απαγορεύσουμε το δικαίωμα στους Μουσουλμάνους να διαμαρτύρονται. Το δικαίωμα στη διαμαρτυρία είναι ο θεμέλιος λίθος μιας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας. Λέω πως πρέπει να τους ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΟΥΜΕ το δικαίωμα να έχουν λόγο για το τι θα δημοσιεύουμε στις εφημερίδες μας, διότι εμείς ζούμε σύμφωνα με την γνωστή ρήση του Βολταίρου, κάτι που δεν ισχύει στις χώρες της Μέσης Ανατολής.
Δημοσίευση σχολίου